6. Gehonoreerde aanmeldingen

** Kwalificatieplicht: er zijn middelen toegezegd voor de uitvoering van de kwalificatieplicht. Op het moment dat deze gelden via een circulaire toegekend worden, wordt € 45.000 van deze middelen geoormerkt voor de uitvoering van de kwalificatieplicht. Vervolgens kunnen dan de gehonoreerde  structurele middelen vrijvallen in het financieel perspectief.

Toelichting relatie SDG's

SDG 3: Het aanpakken van het huisvestingsvraagstuk van sociaal-culturele en sportverenigingen draagt bij aan de gezondheid en het welzijn van de gemeenschap door passende accommodaties te bieden voor actieve deelname aan activiteiten.
SDG 7: Efficiënt gebruik van accommodaties kan bijdragen aan een vermindering van energieverbruik, wat relevant is voor duurzaamheid en mogelijk voor SDG 7.
SDG 17: Het betrekken van diverse belanghebbenden en het creëren van samenwerkingsverbanden om het huisvestingsvraagstuk aan te pakken, illustreert de nadruk op partnerschap en samenwerking, essentieel voor het bereiken van de SDG's.

Toelichting aanmelding
In Balk werken wij met diverse belanghebbenden aan het huisvestingsvraagstuk van de sociaal culturele- en sportverenigingen. Dit vraagstuk heeft betrekking op vier accommodaties waarvan de gemeente eigenaar is. U heeft hiervoor een plan van aanpak vastgesteld en een voorbereidingskrediet beschikbaar gesteld. De verkenningsfase is nu afgerond. Om u in de gelegenheid te stellen om uiteindelijk een afweging te kunnen maken als het gaat om de oplossingsrichting voor dit huisvestingsvraagstuk verwijzen wij voor de inhoudelijke afweging naar het besluitvormingstraject “Afronding verkenningsfase project huisvesting van de sociaal culturele- en sportverenigingen in Balk”. In dit traject leggen wij op basis van scenario’s met voor- en nadelen het voorkeursscenario, MFC met zalen centrumzijde, aan u voor. Bij onze voorkeur zijn onder andere uw opdracht, multifunctioneel gebruik, bespreekbaarheid voor een deel van de buurt en de verbinding met het centrum van Balk doorslaggevend. Bij uw besluitvorming speelt ook het recent vastgestelde maatschappelijk accommodatiebeleid een rol. Dat beleid biedt u de kaders om in een kern met een centrumfunctie een multifunctionele accommodatie te realiseren.
De uit ons voorkeursscenario voortvloeiende financiële afweging leggen wij hierbij aan u voor. In de eerdere perspectiefnota’s 2022, 2023 en 2024 waren de investerings- en exploitatielasten nog niet duidelijk en vanwege die reden op pm gezet. Nu de verkenningsfase is afgerond is daaromtrent wel duidelijkheid.  De lasten die drukken op de begroting als het gaat ons voorkeursscenario bedragen jaarlijks € 700.000. Hier hoort een investering van € 10.215.000 bij. Daarnaast is er sprake van eenmalige kosten van € 407.000 voor met name de sloopkosten en het bouwrijp maken van de grond.
Er wordt op gekoerst dat de raad in de vergadering van 19 juni 2024 de scenario's voor de huisvesting van de verenigingen in Balk bespreekt en hierover een besluit neemt. Als de raad besluit tot een ander scenario dan het voorkeursscenario dan worden de financiële consequenties van de keuze voor een ander scenario meegenomen bij de begroting 2025.

Risico indien niet gehonoreerd
1. De realisering van een MFC Balk hangt nauw samen met ons eigenaarschap van de Treemter, De Trime, de gymzaal en ’t Haske in Balk. Deze gebouwen moeten de komende jaren verkocht, vervangen, geüpgraded en/of verduurzaamd worden. Bij realisering van een MFC wordt ook de verdere aanpak van deze vier gebouwen betrokken.
2.Uitstel of afstel van een MFC Balk nu betekent op termijn alsnog het maken van kosten voor de gebouwen die wij moeten upgraden en verduurzamen.
3.Vervanging van de gymzaal is gelet op de staat urgent. Uitstel of afstel is voor het gebruik geen optie.
4.De vrijwilligers van de gebruikers van het toekomstig MFC hebben enorm veel tijd gestoken in de planvorming. Ingeval de aanmelding niet wordt gehonoreerd geven wij een teleurstellend signaal af aan al die vrijwilligers in Balk.

Toelichting relatie SDG's

SDG 4: Het accommodatiebeleid en de subsidie voor dorpshuizen dragen bij aan de toegankelijkheid van onderwijs en gemeenschapsvoorzieningen voor iedereen. Dit bevordert gelijke kansen en inclusie door ervoor te zorgen dat leerlingen en gemeenschapsleden toegang hebben tot passende faciliteiten en leeromgevingen.
SDG 10: Door te zorgen voor faciliteiten die leerlingen vanuit verschillende perspectieven naar de wereld laten kijken en door te focussen op toegankelijkheid en ontmoetingsruimten, wordt gelijke kansen voor iedereen bevorderd en wordt discriminatie tegengegaan.
SDG 11: Het accommodatiebeleid richt zich ook op de keuze voor de ligging van voorzieningen, wat bijdraagt aan leefbare steden en gemeenschappen. Door bijvoorbeeld de nabijheid van voorzieningen en het bevorderen van duurzame vervoersmiddelen, wordt de leefbaarheid verbeterd en fijnstof teruggedrongen.
SDG 17: De implementatie van het accommodatiebeleid vereist samenwerking en partnerschap om gemeenschappelijke doelen te bereiken. Dit betekent slim samenwerken tussen verschillende belanghebbenden en het inrichten van processen die gericht zijn op effectieve samenwerking.

Toelichting aanmelding
Onlangs is door de gemeenteraad het accommodatiebeleid vastgesteld. Ook is in deze vergadering het besluit genomen om een algemene activiteitensubsidie voor dorpshuizen op te nemen en de kosten hiervan mee te nemen bij de integrale afweging in de perspectiefnota 2025. Het gaat hier om een structureel budget ter ondersteuning van de dorpshuizen en wijkcentra.

In 2025 vervalt het zogenaamde ‘WMO convenant’. Dit is een regeling die voorziet in financiële compensatie voor de gemeentelijke heffingen. Omdat dit convenant niet altijd recht doet aan het doel en de mate van compensatie, wordt deze vervangen door een plus op de activiteitensubsidie. Het totaalbedrag wordt dan de € 140.000 uit het accommodatiebeleid plus € 50.000 euro als compensatie van het WMO convenant. In de loop van 2024 wordt de regeling opgesteld.

Risico indien niet gehonoreerd
-Een substantiële verslechtering van de financiële positie van alle dorpshuizen doordat het WMO-convenant na dit jaar eindigt.
-Gedwongen beëindiging van een nog onbekend aantal (WMO-gerelateerde) activiteiten in de dorpshuizen.
-Zonder een nieuwe, vervangende, subsidieregeling dreigt het gevaar dat een aantal dorpshuizen in directe financiële problemen komt.

Toelichting relatie SDG's

SDG 4: Het huisvestingsplan voor het Integraal Kindcentrum (IKC) Sint Nyk draagt bij aan de toegankelijkheid en kwaliteit van onderwijs door basisscholen en kinderopvang samen te huisvesten. Dit bevordert gelijke toegang tot onderwijs en passende leeromgevingen, zoals instructie- en praktijkruimtes, wat cruciaal is voor inclusief onderwijs.
SDG 10: Door verschillende voorzieningen onder één dak te brengen, wordt diversiteit gestimuleerd en krijgen leerlingen de kans om vanuit verschillende perspectieven naar de wereld te kijken. De keuze voor de ligging van het IKC en de nabijheid van voorzieningen dragen bij aan het bevorderen van gelijke kansen voor iedereen.
SDG 11: Het huisvestingsplan heeft ook betrekking op de keuze voor de ligging van het IKC, wat kan bijdragen aan leefbare gemeenschappen. Door bijvoorbeeld duurzame vervoersmiddelen te stimuleren en de nabijheid van voorzieningen te waarborgen, wordt de leefbaarheid verbeterd en fijnstof teruggedrongen.
SDG 17: De realisatie van het IKC vereist samenwerking en partnerschap tussen verschillende belanghebbenden, zoals scholen, kinderopvang, en de gemeente. Samenwerking is een essentiële randvoorwaarde voor een effectief proces en het bereiken van gemeenschappelijke doelen, zoals het realiseren van hoogwaardige en inclusieve onderwijs- en opvangfaciliteiten.

Toelichting aanmelding
Binnen IKC Sint Nyk worden de basisscholen De Paedwizer en It Klimmerblêd samen met kinderopvang onder één dak gehuisvest. De besluitvorming over het voornemen voor de school op een nieuwe locatie, brengt extra kosten met zich mee. Deze extra kosten komen voort uit de huur van noodlokalen (gedurende circa 1,5 jaar) ad € 737.000 en de sloopkosten van het huidige schoolgebouw van De Paedwizer van € 142.000.
Er wordt op gekoerst dat de raad in de vergadering van 29 mei 2024 de bekostiging huisvesting kinderopvang binnen IKC in Sint Nicolaasga bespreekt en hierover een besluit neemt. Als de raad een ander besluit neemt dan het raadsvoorstel dan worden de financiële consequenties van dit andere besluit meegenomen bij de begroting 2025.

Risico indien niet gehonoreerd
Indien deze aanmelding niet wordt gehonoreerd, dan kan de oude school niet worden gesloopt en nieuw worden teruggebouwd.

Toelichting relatie SDG's

SDG 3: de leerplicht-consulent bewaakt vooral ook het leerrecht. Het volgen van onderwijs is essentieel voor het latere leven van het kind, en draagt bij aan een betere gezondheid en welzijn.
SDG 4: de leerplicht-consulent bewaakt de toegang tot kwalitatief onderwijs.
SDG 10: juist kinderen en jongeren uit sociaal zwakkere milieus verzuimen vaker en hebben een grotere kans om uit te vallen op het onderwijs. Het is de taak van de leerplicht-consulent om deze uitval te voorkomen.

Toelichting aanmelding
De kwalificatieplicht is de leerplicht voor 16- en 17-jarigen, die geen diploma op MB0-2 niveau of hoger hebben. De kwalificatieplicht is een wettelijke taak voor de gemeente en wordt uitgevoerd door centrumgemeente Súdwest-Fryslân (SWF). Die gemeente ontvangt daarvoor middelen van het rijk. Vanaf 2025 krijgen centrumgemeenten geen middelen meer voor de kwalificatieplicht in andere gemeenten. Deze middelen worden toegevoegd aan het gemeentefonds van de individuele gemeenten. Het wordt niet een decentralisatie-uitkering. Op het moment dat deze gelden via een circulaire worden toegekend, wordt € 45.000 van deze middelen geoormerkt voor de kwalificatieplicht. Het voor het uitvoeren van deze taak benodigde bedrag van € 45.000 is gebaseerd op 0,6 fte (die nu door SWF wordt uitgevoerd). Omdat de expertise en de formatie aanwezig zijn bij SWF adviseren wij om een bedrag aan te vragen voor uitvoering door SWF in plaats van formatie voor uitvoering binnen DFM. SWF stuurt dan jaarlijks een factuur naar DFM voor de uitvoering van deze taak.

Risico indien niet gehonoreerd
Als deze aanvraag niet wordt gehonoreerd kan de kwalificatieplicht-ambtenaar in Súdwest-Fryslân niet meer worden ingezet in De Fryske Marren. Het is wettelijk niet toegestaan om geen kwalificatieplicht-ambtenaar te hebben. Het is geen optie om deze taak in de bestaande formatie te regelen. De expertise en deskundigheid hebben wij niet in huis.

Toelichting relatie SDG's

SDG 3: De realisatie van een nieuw sportpark draagt bij aan het bevorderen van gezondheid en welzijn door mensen de mogelijkheid te bieden om actief deel te nemen aan sportactiviteiten, wat gunstig is voor hun fysieke en mentale welzijn.
SDG 9: Het investeren in de infrastructuur van sportvelden en andere faciliteiten draagt bij aan de ontwikkeling van duurzame infrastructuur, wat essentieel is voor economische groei en menselijk welzijn in de gemeenschap.
SDG 17: Het betrekken van verschillende belanghebbenden, waaronder sportverenigingen en de gemeente, om een nieuw sportpark te realiseren illustreert het belang van partnerschap en samenwerking om gemeenschappelijke doelen te bereiken, zoals het bevorderen van sport en welzijn in de gemeenschap.

Toelichting aanmelding
Het proces om voor de voetbalverenigingen VV Renado, VVI en VV Langweer voor de regio Sint Nicolaasga, Idskenhuizen en Langweer een nieuw volwaardig en toekomstbestendig sportpark te realiseren loopt al enige tijd. Deze ontwikkeling sluit aan bij de ambities van het gemeentelijk sport- en beweegbeleid. Met het realiseren van een nieuw sportpark komende de bestaande sportparken in Sint Nicolaasga, Idskenhuizen en Langweer te vervallen. En daarmee ook de kosten voor het gemeentelijk onderhoud en beheer van deze sportparken. Die vrijvallende locaties bieden vervolgens de mogelijkheid voor herontwikkeling.

Voor de infrastructuur (sportvelden, parkeerplaatsen, groenvoorziening, ontsluiting en dergelijke) heeft u inmiddels een krediet beschikbaar gesteld. Dat geldt niet voor de opstallen (was- en kleedkamers, kantine en dergelijke).
Het in januari 2024 vastgestelde maatschappelijke accommodatiebeleid biedt de mogelijkheid om voor opstallen, waarvan de gemeente geen eigenaar is of wordt, een bijdrage beschikbaar te stellen. Belangrijk daarbij is, gelet op het vastgestelde beleid, dat voorwaardelijk van de sportvereniging verwacht wordt dat de vereniging zelf ook substantieel bijdraagt in de kosten voor opstallen. Bijvoorbeeld via acties, subsidies en fondsen, zelfwerk-zaamheid en een lening aan te gaan bij een bank.

In samenspraak met de vertegenwoordigers van SV Donia en een architectenbureau is er voor de opstallen een schetsontwerp gemaakt en een kostenraming opgesteld. De totale investeringskosten zijn geraamd op ruim € 3.200.000 (inclusief btw). Conform de afspraken in het maatschappelijk accommodatiebeleid is niet alleen de gemeente maar ook SV Donia aan zet als het gaat om de dekking van deze investeringsraming. Ter onderhandeling heeft SV Donia voorgelegd € 60.000 eigen geld in te willen brengen, voor ruim € 262.000 aan zelfwerkzaamheid uit te willen voeren en een lening aan te willen gaan van € 300.000.

De gemeentelijke bijdrage kan in de lijn van het maatschappelijk accommodatiebeleid bepaald worden op 30% van de investeringsraming, plus 5% van de investeringsraming als gevolg van onderlinge samenwerking en tenslotte nog eens 5% van de investeringsraming vanwege het vrijspelen van drie sportparken zodat de herontwikkeling van drie sportparken mogelijk wordt. Totaal betekent dat een gemeentelijke bijdrage van maximaal € 1.287.440. De uiteindelijke gemeentelijke bijdrage is niet eerder duidelijk nadat gemeente en voetbalverenigingen overeenstemming hebben bereikt over het totale dekkingsplan .

Risico indien niet gehonoreerd
1.De realisering van een nieuw sportpark en de herontwikkeling van de drie vrijvallende sportparken in Sint Nicolaasga, Langweer en Idskenhuizen hangen nauw met elkaar samen. Om die herontwikkeling mogelijk te maken, moet eerst een nieuw sportpark worden gerealiseerd en in gebruik zijn genomen. Ingeval deze aanmelding niet wordt gehonoreerd is de realisatie van een nieuw sportpark niet mogelijk. Dat heeft als consequentie dat de herontwikkeling van drie bestaande sportparken stilvalt.

2.Het niet honoreren heeft ook als consequentie dat de opstallen die VV Renado gebruikt en waarvan wij voor een deel eigenaar zijn geüpgraded en verduurzaamd moeten worden. Gelet op de huidige onderhoudsstaat is dat urgent. Dat betekent dat wij voor dat deel waarvan wij eigenaar zijn kosten moeten gaan maken.

3.De vrijwilligers van de drie voetbalverenigingen hebben enorm veel tijd en energie gestoken in de planvorming van een nieuw sportpark. Ingeval de aanmelding niet wordt gehonoreerd geven wij een teleurstellend signaal af aan al die vrijwilligers in de drie dorpen.

Toelichting relatie SDG's

SDG 3: Door ervoor te zorgen dat onze inwoners gebruik kunnen maken van kwalitatieve en veilige sportvelden dragen wij bij aan het welzijn en de gezondheid van hen.

Toelichting aanmelding
In het voorstel ‘Beheer en onderhoud sportvelden’ wordt inzicht gegeven in de bestaande kwaliteit, de vertaling van het beleid, de meerjarenplanning van de werkzaamheden en de daaraan gekoppelde financiële middelen. Het plan zal ter besluitvorming aan de raad worden voorgelegd en zal als basis dienen voor een nieuw in te stellen voorziening.

Jaarlijks is er voor de start van het sportseizoen grootschalig onderhoud aan de velden nodig om de kwaliteit op peil te houden voor de wedstrijden en trainingen. Om het grootschalig onderhoud voor 2024 mogelijk te maken wordt, vooruitlopend op de (hernieuwde) instelling van een voorziening, een eenmalig krediet van € 63.000 gevraagd.
In 2025 staan de volgende sportvelden op de planning voor groot onderhoud:
-   Lemmer (korfbalveld)
-   Balk (trainingsveld)
-   NOK (a-veld)

Risico indien niet gehonoreerd
1.   Als dit grootschalig onderhoud niet plaats vindt kan het zo zijn dat onze sportvelden niet meer aan de normen van de  NOCNSF-KNVB2 d.d. maart 2003 (grasvelden) voldoen. Daarnaast kunnen we de kwaliteit en daarmee ook samenhangend de veiligheid niet garanderen.
2.   Onveilige situatie door een sportveld dat niet goed onderhouden is

Toelichting relatie SDG's

SDG 3: de leerplicht-consulent bewaakt vooral ook het leerrecht. Het volgen van onderwijs is essentieel voor het latere leven van het kind, en draagt bij aan een betere gezondheid en welzijn.
SDG 4: de leerplicht-consulent bewaakt de toegang tot kwalitatief onderwijs.
SDG 10: juist kinderen en jongeren uit sociaal zwakkere milieus verzuimen vaker en hebben een grotere kans om uit te vallen op het onderwijs. Het is de taak van de leerplicht-consulent om deze uitval te voorkomen.

Toelichting aanmelding
Leerplicht is een wettelijke taak voor de gemeente. Het doel is het tegengaan van schooluitval en van thuiszittende leerlingen. Het aantal casussen en de ernst van de problematiek is de afgelopen jaren, vooral sinds corona, flink toegenomen: van 124 casussen in schooljaar 2017-2018 naar 574 het afgelopen schooljaar. Daarnaast vergen leerlingen van niet-Westerse komaf (azc; kinderen van statushouders; Oekraïense leerlingen) veel tijd. Dit beeld wordt door het onderwijsbeeld breed herkend.
Bij de aanbieding van het jaarverslag leerplicht aan uw raad in januari 2024 hebben wij uw raad geïnformeerd over de noodzaak van uitbreiding van de formatie. Met deze aanmelding wordt structureel acht uren extra formatie voor de leerplicht-consulent gevraagd.

Risico indien niet gehonoreerd
Als de 8 uren niet worden gehonoreerd zullen de leerplicht-consulenten niet meer kunnen voldoen aan hun wettelijke taak. Het gevolg zal zijn meer thuiszittende leerlingen. Gemeenten zijn wettelijk verplicht thuiszitters te voorkómen.

Toelichting relatie SDG's

SDG 3: Culturele instellingen verhogen de leefbaarheid en het welzijn van onze inwoners.
SDG 4: Cultuureducatie, onderdeel van deze aanvraag, heeft invloed op het onderwijs in onze gemeente.
SDG 8: Door de instellingen te steunen in het voldoen aan hun CAO’s, zorgen we voor Fair Pay in de culturele sector.

Toelichting aanmelding
In 2022 en 2023 is Nederland getroffen door enorme kostenstijgingen op het gebied van lonen, inflatie maar ook op het gebied van huur en energie. De culturele sector is ook getroffen door deze prijsstijgingen. Wij hebben op incidentele basis de huur- en energiekosten voor de culturele instellingen gecompenseerd in 2023, maar ook de loonkosten en inflatie. Deze kostenstijgingen worden met onze eigen indexering niet structureel gecompenseerd. Door de hoge prijsstijgingen in 2022 en 2023 zijn er nieuwe CAO’s afgesloten voor de culturele sector. Deze CAO’s met loonsverhogingen stijgen ver uit boven het loon- en prijspeil waarop wij jaarlijks de culturele instellingen indexeren. Daarnaast loopt onze indexering altijd achter omdat deze gebaseerd is op de septembercirculaire van het voorafgaande jaar. Afgelopen jaren zijn onze indexaties en de daadwerkelijke indexaties enorm uit elkaar gaan lopen waardoor structurele financiële problematiek is ontstaan. Daarom vragen wij nu structureel extra middelen aan om de culturele instellingen blijvend te helpen in de uitvoering van hun taken.

De culturele instellingen hebben allen met ons gesproken over de noodzaak tot bezuinigingen die doorgevoerd moeten worden om hun begrotingen sluitend te krijgen. Zo zullen toegangsprijzen en lesgelden verhoogd worden en waar nodig op inzet van personeel en communicatie worden bezuinigd. Bibliotheken Mar en Fean gaat de boekencollectie inkrimpen en Stichting Erfgoed, Natuur en Landschap kijkt naar het inperken van de openingstijden. De genoemde culturele instellingen blijven met ons in gesprek over de door te voeren bezuinigingen en hebben ook een financiële hulpvraag bij ons neergelegd. Het betreft een structurele bijdrage van € 140.000.

Risico indien niet gehonoreerd
1.   De genoemde culturele instellingen kunnen niet meer de taken uitvoeren uit het beleidsplan Kunst Stroomt.
2.   Er zal hoe dan ook bezuinigd worden, maar in het geval van niet honoreren zullen bezuinigingen gemaakt worden die impact hebben op de dienstverlening zoals ontslagen,  entree/lesgelden gaan explosief stijgen, maar ook kan in het geval van de bibliotheken dit betekenen dat er een vestiging gesloten zou moeten worden. Het college wordt door de culturele instellingen geïnformeerd over het pakket aan bezuinigingen dat zij gaan doorvoeren.
3.   De genoemde culturele instellingen komen in financiële problemen.